Στο Πανεπιστήμιο,
διδαχτήκαμε γραμματική. Και όπως κάθετι στο Πανεπιστήμιο, είχε και αυτό σκοπό
και προεκτάσεις. Έτσι, όταν στη Γραμματική μας εξήγησαν ότι, το «πρώτο πρόσωπο
ενικού» μέχρι και το τρίτο…κομμάτια να γίνει, ας πούμε ότι στέκουν σαν έννοιες,
ξαφνιάστηκα, μέχρι τότε αλλιώς τα είχα μάθει. Για να καταλάβουμε αυτή την
ιδιαίτερη αντίληψη των γραμματικών προσώπων έπρεπε να το φιλοσοφήσουμε λίγο,
διότι διερρήγνυαν τα ιμάτια τους σε ένα κομβικό σημείο: στο πρώτο και το
δεύτερο πρόσωπο του πληθυντικού. Σου λέει…και πολύ λογικά: πώς εξισώνεις το πρώτο ενικού με το πρώτο πληθυντικού, αφού το
πρώτο πληθυντικού δεν είναι ένα άθροισμα από «εγώ»! Πράγματι, αν το σκεφτείτε,
το «εμείς» δεν είναι άθροισμα από «εγώ». Είναι ένα σύνολο που περικλείει το
«εγώ» αλλά όπου αυτό, δεν έχει την αποκλειστικότητα. Ήδη λοιπόν από τη διδασκαλία της γραμματικής
και τη φιλοσοφία της, αντιλαμβάνεσαι τη θέση σου σαν μέρος ενός συνόλου όταν
συμμετέχεις κάπου. Είσαι εσύ και άλλοι πολλοί, «εγώ, εσύ, αυτός,…» ή ακόμα πιο
απλά «εγώ, αυτός, αυτός…».
Μεγαλώνοντας και παρατηρώντας, διαπιστώνω μετά λύπης ότι ενώ τα γεγονότα παραμένουν ίδια, και η ομάδα, σύνολο ανθρώπων ήθελα να πω, παραμένει επίσης ίδια, το «εγώ» και το «εμείς» εναλλάσσονται με μεγάλη ευκολία ανάλογα με το κατά πού θα πέσει η επιβράβευση. Αντί για γραμματικά, κλίνουμε πλέον κοινωνικά και εγωκεντρικά τα ρήματα. Έτσι λοιπόν, όταν έρχονται τα σκούρα, τα προβλήματα, οι προβληματισμοί, ισχύει το «ας τα βγάλει πέρα μόνος του, αυτός το ξεκίνησε» ή το «έχουμε και δουλειές, με αυτό θα ασχοληθώ;» και πάει λέγοντας. Όταν ολοκληρωθεί το ο,τιδήποτε, υπερισχύει ο εγωισμός «τους τα ‘λεγα εγώ, αλλά ποιος μ’ ακούει εμένα», «τα κάνανε θάλασσα». Και τώρα είναι που θα σας ξαφνιάσω, και που σίγουρα δεν το περιμένατε: Όταν όλη η προσπάθεια στην οποία δεν συμμετείχε, όλη η προσπάθεια στην οποία αντιτάχθηκε διότι την είχε για καταδικασμένη, επιτύχει, όταν εξελίσσεται αυτό που θεωρούνταν καταδικaσμένο και εκείνος το ‘παιζε αδικημένος διορατικός… Αχ τότε!! Τότε, δεν πάει ο νους σας τι κάνει αυτή η δυνατή προσωπικότητα… αρχίζει τα συγχαρητήρια, όχι να τα δίνει, μη παρασύρεστε, να τα δέχεται. Κυκλοφορεί σε πλατείες και καφενεία σαν γάλλος φουσκωμένος και καμαρώνει για τα ξένα κατορθώματα «ναι…ναι…τα καταφέραμε, δεν ήταν εύκολο, αλλά τα καταφέραμε!»
Αυτό το
«…-με» βουίζει στα αφτιά μου… μην όμως βάζετε ιδέες, αυτά τα πράγματα δε
γίνονται, ευτυχώς συμβαίνουν μόνο στα παραμύθια. Είναι γνωστό ότι «κάτι σάπιο
υπάρχει (μόνο) στο βασίλειο της Δανιμαρκίας»*, μακριά από εμάς. Εμείς μόνο σε
ταινίες ό,τι δούμε.
Θυμάστε
την ελληνική ταινία «Καλώς ήρθε το δολάριο» του Αλέκου Σακελλάριου με τον
Γιώργο Κωνσταντίνου στο ρόλο του καθηγητή αγγλικών στην Τρούμπα, για ετοιμάσει
«τα κορίτσια» να υποδεχτούν «τα ναυτάκια τα ζουμπουρλούδικα»; Μου έρχεται στο νου η σκηνή όπου ο
εγωκεντρικός φαντασμένος αδερφός του, του ανακοινώνει όλο έπαρση ότι
«παραιτήθην» από τη δουλειά ενώ συγχρόνως απλώνει το χέρι του να κόψει από το
ψωμί που εκείνος με τόσο κόπο και θυσίες έφερε στο σπίτι, και του αναφωνεί
αγανακτισμένα «Άσε κάτω το ψωμί ΡΕ!».
Άσε κάτω
αυτό που δε δικαιούσαι, και για το οποίο δε μόχθησες.
Επειδή
πολύ αναφέρθηκα στα δεινά του υπέρμετρου εγωισμού, επιτρέψτε μου να συστήσω δυο
αξιόλογα παιδικά αναγνώσματα που τον καταπολεμούν και που στάθηκαν αφορμή για
τις παραπάνω σκέψεις «Από την Εγώπολη, στην Εσύπολη», και «Από την Εσύπολη στην
Ουρανούπολη» της Μυρσίνης Βιγγοπούλου, των εκδόσεων Αθως (έτος εκδ. 2010 και
2011 αντίστοιχα).
Γιατί,
όπου υπάρχει το «εγώ», Θεός δεν στέκει.
*Ουίλιαμ
Σαιξπηρ «Άμλετ»
